สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงตามรอยเบื้องพระยุคลบาท พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในการนำระบบการสหกรณ์มาส่งเสริมให้มีการปฏิบัติใช้ในการดำรงชีวิตของราษฎร ทรงรับสั่งกับอธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ (นายเสงี่ยม มาหมื่นไวย) เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2534 ให้มีการจัดการเรียนรู้วิชาการสหกรณ์ ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน

จากพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อการพัฒนางานสหกรณ์ กรมส่งเสริมสหกรณ์ในฐานะหน่วยงานภาครัฐที่มีหน้าที่ในการส่งเสริมสนับสนุน และกำกับดูแลการดำเนินงานของขบวนการสหกรณ์ จึงได้น้อมนำพระราชดำริมาดำเนินการ โดยการจัดทำหลักสูตรการเรียนการสอนด้านการสหกรณ์ในโรงเรียน และการจัดกิจกรรมด้านการสหกรณ์ในโรงเรียนขึ้น และกำหนดให้วันที่ 7 มิถุนายน ของทุกปี เป็น “วันสหกรณ์นักเรียน” เพื่อเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงริเริ่มโครงการจัดกิจกรรมสหกรณ์นักเรียน เพื่อเสริมสร้างความรู้และปลูกฝังหลักการและวิธีการสหกรณ์ให้กับเยาวชน
 
“... เรื่องสหกรณ์โรงเรียนก็เป็นงานหนึ่งที่ข้าพเจ้าพยายามจัดให้มีขึ้นทุกแห่ง..” ความตอนหนึ่งในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีที่ทรงพระราชทานลงตีพิมพ์ในหนังสือ 40 ปี โรงเรียน ตชด.เมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2539 ถึงแนวพระราชดำริการจัดตั้งสหกรณ์นักเรียนในโรงเรียน
 
ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล ในการปลูกฝังแนวคิดแนวปฏิบัติตามอุดมการณ์ หลักการ และวิธีการสหกรณ์ ให้แก่เด็กและเยาวชนไทย จึงมีพระราชดำริเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2534 ให้มีการจัดตั้งสหกรณ์นักเรียนในโรงเรียนขึ้น โดยเริ่มที่โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ภายใต้โครงการตามแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริ
 
ต่อมากรมส่งเสริมสหกรณ์ ได้กำหนดให้วันที่ 7 มิถุนายนของทุกปีเป็น “วันสหกรณ์นักเรียน” มีการจัดกิจกรรมเป็นประจำทุกปี พร้อมกันทุกจังหวัดทั่วประเทศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี และเพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องสหกรณ์นักเรียนระหว่างโรงเรียนต่าง ๆ อีกทางหนึ่งด้วย
 
พระองค์ทรงใช้โรงเรียนเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาเด็กและเยาวชนให้ได้รับโอกาสและเรียนรู้ฝึกฝนพัฒนาตนเอง โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของ ทุกภาคส่วน ทั้งครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชาวบ้านในชุมชน ซึ่งจะช่วยให้เด็กได้เรียนรู้และมีทักษะในการทำงานร่วมกัน ฝึกการวางแผน ร่วมกันคิดร่วมกันทำและแก้ไขปัญหาตามแนวคิดและวิธีการของสหกรณ์